Onze natuur gaat achteruit, niets doen is geen optie

Natuur in Horst aan de Maas

Waren de zandgronden in Zuidoost-Nederland ooit bedekt met uitgestrekte bossen, tegenwoordig zijn de bossen klein, jong en onderdeel van een intensief gebruikt agrarisch landschap. Tientallen jaren van bosbeheer in monotone bossen (veel van 1 soort) gericht op productie, veranderingen in watersystemen en intensivering van de landbouw leidden tot verslechtering van de bodemgesteldheid. Met als gevolg dat bossen hun natuurlijke ondersteuningssystemen kwijtraken. Samen met klimaatveranderingen en het verlies aan biodiversiteit maakt dat er behoefte is aan een evenwichtiger gebruik van de beschikbare grond. Wij onderkennen deze problemen en hebben tot doel bestaande natuur te behouden, nieuw leven in te blazen en tegelijkertijd nog eens extra bos aan te planten.

Natuurherstel

We nemen concrete maatregelen om de achteruitgang van de natuur zoveel mogelijk te beperken en werkt daarnaast aan natuurherstel. Hierbij wordt gericht gewerkt aan het vergroten van de diversiteit aan bomen en planten, het reguleren van de beschikbaarheid van voedingsstoffen, het aanpakken van de sterk verzuurde bodem en diverse maatregelen tegen verdroging. Bovendien wordt er vanuit het rijk en de provincie steeds meer ondernomen om te voorkomen dat er meer stikstofoxiden en ammoniak in de lucht komen. Omdat deze uiteindelijk weer op en in de grond terechtkomen (de zogeheten "stikstofdepositie").

Nationaal Programma Landelijk Gebied

De overheid wil vóór 2030 de natuur ruimte bieden voor herstel en versterking, de kwaliteit van water en bodem verbeteren en meer doen tegen klimaatverandering. Hiervoor bestaat onder andere het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Provincies, waterschappen, gemeenten, maatschappelijke partners, (agrarische) ondernemers, grondeigenaren en grondgebruikers zoeken samen naar oplossingen. Per gebied worden opgaven op het gebied van water, natuur, stikstof en klimaat samengebracht en wordt er gekeken naar een gecombineerde aanpak voor een vitaler landelijk gebied.

Hoe zit het ook alweer met stikstof?

Industrie, verkeer, bedrijven, landbouw en huishoudens stoten samen grote hoeveelheden stikstof uit. Dit komt in de bodem en het water terecht. Stikstof is van zichzelf niet schadelijk voor mens en milieu. Maar er zijn chemische verbindingen van stikstof die wel schadelijk kunnen zijn. Bij de stikstofcrisis van de laatste jaren draait de discussie vooral om twee varianten: stikstofoxiden (NOx) uit het verkeer en stikstofverbindingen vanuit boerenbedrijven, meestal in de vorm van ammoniak. In de vorm van nitraat en ammonium is stikstof een voedingsstof. Maar te veel voeding in een natuurgebied leidt tot vermesting. Bepaalde planten zoals braam en brandnetel gaan domineren en verdringen andere planten. Naast vermesting is verzuring een groot probleem. Ammonium en nitraat zijn omgevormde stoffen van stikstof. Deze stoffen worden in de grond verder afgebroken tot voeding voor planten, maar tijdens dit proces komt er zuur vrij. Door de verzurende werking spoelen voor planten essentiële voedingsstoffen, zoals calcium, kalium en magnesium weg naar de diepere lagen waardoor ze niet meer beschikbaar zijn. Het tekort werkt door in de gehele voedselketen. Er zijn steeds minder huisjesslakken en hun huisjes zijn steeds kleiner. Ook pissebedden en rupsen bevatten steeds minder kalk. Dit heeft weer effect op de vogels. Hun eierschalen worden dunner en bijvoorbeeld koolmeesjes worden geboren met weke of gebroken pootjes. Stukje bij beetje verandert het hele ecosysteem. Maar wellicht nog het meest direct verstorend is de invloed van verzuring op het bodemleven en de afname van onder andere bacteriën en regenwormen. De bodem is het fundament van onze natuur. In de bodem leeft een groot aantal soorten bacteriën, schimmels, aaltjes, mijten, springstaarten, pissebedden, regenwormen, kevers, en ga zo maar door. Veel soorten leven in "symbiose" met bomen en planten, ze zijn afhankelijk van elkaar.

Natuur van groot belang

De gemeentelijke bossen, natuurterreinen en landschapselementen in Horst aan de Maas kennen een rijk verleden en vormen een afwisselend leefgebied tussen de peelvenen en het maasdal. Biodiversiteit, een hoge belevingswaarde en duurzame houtproductie is van groot belang voor inwoners en bezoekers. De gemeente streeft ernaar om met duurzaam beheer de bestaande waarden te behouden en waar mogelijk te versterken. De gemeente bezit 453ha bossen, 54ha natuurterreinen en 71ha Landschapselementen.

Extra budget en nieuw contract voor duurzaam beheer

Het duurzaam beheer en onderhoud wordt uitgevoerd in samenwerking met de Coöperatie Bosgroep Zuid Nederland. Recent heeft de gemeente een nieuwe beheerovereenkomst voor 10 jaar gesloten met de Bosgroep. Gezien de noodzaak is daarnaast besloten extra budget vrij te maken voor behoud en onderhoud. De Bosgroep is een coöperatieve vereniging zonder winstoogmerk. De leden zijn eigenaar van bos en/of natuurterreinen. Hieronder vallen particulieren, landgoedeigenaren, natuurbeschermingsorganisaties, enkele kloosterordes en gemeenten zoals Horst aan de Maas. De Bosgroep ondersteunt haar leden op diverse manieren bij de ontwikkeling, inrichting en beheer van bos- en natuurterreinen.

Betrokken vrijwilligers

In Horst aan de Maas werken veel vrijwilligers mee aan het behoud, herstel en uitbreiding van natuur. Vaak samen met organisaties zoals bijvoorbeeld de Stichting Landschap Horst aan de Maas en Groengroep Sevenum. Mooie successen hebben vrijwilligers behaald met bijvoorbeeld de verjonging van de kwetsbare jeneverbes in Sevenum. Op de site van Stichting Landschap Horst aan de Maas staan enkele projecten waar je ook zelf een bijdrage aan kunt leveren.

Eigen huis en tuin

Wat kun je nog meer doen om het verschil te maken en jouw eigen omgeving klimaatbestendiger te maken? Denk aan maatregelen ter voorkoming van wateroverlast, droogte en hittestress. Op de site van Waterklaar vind je bijvoorbeeld al mooie suggesties. Of een bijdrage leveren aan de biodiversiteit in eigen buurt? Kijk dan eens op de site biodiversiteit in Horst aan de Maas. Ook op websites van natuurorganisatie zijn goede tips en ideeën te vinden.

De film Onder Het Maaiveld

Wil je letterlijk een kijkje onder het maaiveld nemen? De makers van De Nieuwe Wildernis en De Wilde Stad gaan ondergronds en maken het ongeziene gezien. Bekijk hier de trailer van de film Onder het Maaiveld.